Neemt de nieuwe regering de nodige initiatieven om ons voor te bereiden?
De technologie rondom autonome voertuigen (AV’s) heeft de afgelopen jaren enorme vooruitgangen geboekt. De ontwikkelingen gaan zo snel dat onze manier van verplaatsen misschien wel sneller dan verwacht ingrijpend zal veranderen. Er zijn al verschillende studies uitgevoerd binnen dit thema, waaronder onze eigen strategische impactstudie naar gedeeld autonoom rijden. In deze blog gaan we dieper in op de verwachte invloed van autonome voertuigen op verschillende aspecten van mobiliteit, zoals verkeersdrukte, duurzaamheid, veiligheid, de snelheid van implementatie en de impact van regelgeving.
1. Verkeersdrukte: Toename of afname?
Er wordt veel gediscussieerd over de vraag of autonome voertuigen de verkeersdrukte zullen verminderen of juist vergroten. Uit verschillende studies blijkt dat AV’s zowel positieve als negatieve effecten op het verkeer kunnen hebben.
Aan de ene kant kunnen autonome voertuigen zorgen voor efficiënter gebruik van de weg. Onderzoek toont aan dat AV’s, door gebruik te maken van geavanceerde navigatiesystemen en nauwkeurige communicatie tussen voertuigen, sneller kunnen reageren en een veiligere afstand houden ten opzichte van hun voorligger. Dit zorgt voor een vlottere doorstroming en een afname van verkeersopstoppingen.
Aan de andere kant kan de beschikbaarheid van autonome voertuigen leiden tot meer verplaatsingen, vooral als robottaxi’s en gedeelde autonome voertuigen goedkoper en makkelijker toegankelijk worden. Dit kan in sommige gevallen juist bijdragen aan een toename van de verkeersdrukte.
2. Gedeelde mobiliteit: Robottaxi’s en autonome bussen
Autonome voertuigen bieden aanzienlijke mogelijkheden voor de toekomst van duurzame mobiliteit. Robottaxi’s en autonome bussen kunnen het vervoer efficiënter maken door het gebruik van gedeelde voertuigen te bevorderen. Onderzoek suggereert dat autonome deelmobiliteit, zoals robottaxi’s, het aantal voertuigen per persoon kan verlagen. Dit zou op zijn beurt weer kunnen leiden tot een vermindering van de CO2-uitstoot per persoon. Daarnaast kunnen deze voertuigen, door hun efficiënte rijgedrag en de mogelijkheid om beter op elkaar in te spelen, zorgen voor minder brandstofverbruik. Autonome bussen kunnen het openbaar vervoer betrouwbaarder en toegankelijker maken, vooral in stedelijke gebieden, wat een positief effect kan hebben op het milieu door minder privévervoer en een lagere CO2-uitstoot.
3. Veiligheid: beter dan menselijke bestuurders?
Een van de belangrijkste voordelen van autonome voertuigen is hun potentieel om de verkeersveiligheid te vergroten. Statistieken tonen aan dat 90% van de verkeersongelukken wordt veroorzaakt door menselijke fouten. Autonome voertuigen zouden dit kunnen elimineren door gebruik te maken van sensoren, camera’s en algoritmen om constant de omgeving te monitoren en snel te reageren op gevaarlijke situaties. Toch is er nog steeds bezorgdheid over de technologie. Het is nog niet bewezen dat AV’s volledig in staat zijn om onvoorziene omstandigheden, zoals onoplettende voetgangers of complexe verkeerssituaties, even goed te beheren als een menselijk brein. Het is waarschijnlijk dat AV’s in de beginfase van implementatie veiliger zijn dan menselijke bestuurders, maar pas naarmate de technologie zich verder ontwikkelt, zal de veiligheid significant verbeteren.
4. Snelheid van implementatie
De snelheid waarmee autonome voertuigen zich zullen doorzetten, is afhankelijk van verschillende factoren, waaronder technologische vooruitgang, infrastructuur en de acceptatie door het publiek. Hoewel veel bedrijven al geavanceerde prototypes hebben ontwikkeld, zal het nog enkele jaren duren voordat AV’s op grote schaal op de weg verschijnen. Een studie van McKinsey voorspelt dat de massa-acceptatie van autonome voertuigen in de komende 15 tot 20 jaar waarschijnlijk zal plaatsvinden, met name door de opkomst van robottaxi’s en gedeelde vervoersmodellen. De technologische barrières zijn er, maar de evolutie van kunstmatige intelligentie, sensoren en communicatietechnologieën speelt een cruciale rol in de versnelling van deze ontwikkeling. Dit bewijzen de concrete toepassingen die o.a. in de VS en China op de weg reeds in gemengd verkeer rijden.
5. Impact van regelgeving
De regulering van autonome voertuigen zal een van de grootste uitdagingen vormen. Momenteel zijn er veel verschillende normen en wetgevingen per land en zelfs per deelstaat. Dit zorgt voor een complex regelgevingslandschap dat de implementatie van autonome voertuigen vertraagt. Er is een groeiende vraag naar gestandaardiseerde wetgeving die niet alleen de technische aspecten van AV’s reguleert, maar ook ethische en juridische vraagstukken, zoals aansprakelijkheid bij ongelukken en privacy kwesties rond de verzameling van gegevens, aanpakt. Een cruciale stap naar het brede gebruik van autonome voertuigen is het opstellen van een regelgevingskader dat de invoering versnelt en tegelijkertijd veiligheid en privacy garandeert. Daarnaast kan regelgeving helpen om de technologie effectief te sturen, met als doel een efficiëntere en duurzamere mobiliteit waarvan de hele samenleving profiteert. De overheid heeft ook een essentiële rol om de potentiële maatschappelijke voordelen van gedeeld autonoom vervoer te maximaliseren.
Conclusie
Autonome voertuigen hebben potentieel om de manier waarop we ons verplaatsen ingrijpend te veranderen, met voordelen op het gebied van verkeersveiligheid, duurzame mobiliteit en efficiënter gebruik van wegcapaciteit. De snelheid van implementatie zal echter afhangen van technologische vooruitgang, publiek vertrouwen en de ontwikkeling van regelgeving. Hoewel er veelbelovende vooruitzichten zijn, zal er de komende jaren veel nadruk liggen op het oplossen van de uitdagingen die samenhangen met veiligheid, regelgeving en infrastructuur. In de studie die The New Drive uitvoerde in opdracht van de Vlaamse overheid, werd een inventaris en roadmap opgesteld met initiatieven die de overheid kan en moet nemen om zich voor te bereiden op de opkomst van autonome voertuigen. Deze maatregelen zijn bedoeld om Vlaanderen als regio een leidende rol te laten spelen in deze innovatie en de ontwikkelingen in goede banen te leiden. De Vlaamse Task Force Autonoom Vervoer heeft hier het afgelopen jaar intensief aan verder gewerkt. Zal de nieuwe regering de nodige stappen zetten om ons hierop voor te bereiden?
Referenties
1. Anderson, J. M., et al. (2016). *Autonomus Vehicle Technology: A Guide for Policymakers*. RAND Corporation.
2. Fagnant, D. J., & Kockelman, K. M. (2014). *The travel and environmental implications of shared autonomous vehicles, using agent-based model scenarios*. Transportation Research Part C: Emerging Technologies.
3. Giebel, M., & Axhausen, K. W. (2020). *Shared autonomous vehicles and sustainability: Exploring the potential impact on energy use and emissions*. Transportation Research Part D: Transport and Environment.
4. National Highway Traffic Safety Administration (NHTSA). (2015). *Critical reasons for crashes investigated in the National Motor Vehicle Crash Causation Survey*. U.S. Department of Transportation.
5. McKinsey & Company. (2020). *The Future of Mobility: Autonomous vehicles and the future of transportation*. McKinsey & Company.
6. European Commission. (2020). *Roadmap for the introduction of autonomous vehicles*. European Commission.
7. The New Drive, Roland Berger en Ricardo. (2022). Strategische impactstudie naar gedeeld, autonoom rijden* Vlaamse overheid en De Lijn